Օպտիկա: Ինքնաստուգում

1.Ինչ է ոսպնյակը: Ոսպնյակների ինչ տեսակներ գիտեք:
Ոսպնյակը թափանցիկ օպտիկական սարք է, որը բեկում կամ թեքում է լույսի ճառագայթները՝ դրանք մերձեցնելու կամ շեղելու համար՝ թույլ տալով պատկեր ձևավորել։ Ոսպնյակները սովորաբար օգտագործվում են տարբեր օպտիկական գործիքներում, ինչպիսիք են տեսախցիկները, մանրադիտակները, աստղադիտակները և ակնոցները:

Երկուռուցիկ,

Հարթուռուցիկ,

Ուռուցիկ գոգավոր։

Նաև նրանք ունեն նրանց ենթատեսակները։

Երկգոգավոր,

Հարթգոգավոր,

Գոգավոր-ուռուցիկ։

  1. Որ ուղիղն են անվանում ոսպնյակի գլխավոր օպտիկական առանցք:
    Գլխավոր օպտիկական առանցքը դա ոսպնյակի օպտիկական կենտրոնով անցնող ոուղիղն է
  2. Որ ոսպնյակներն են կոչվում ուռուցիկ. և որ ոսպնյակները՝ գոգավոր:

Ուռուցիկ օսպնյակնեիր միջին մասը ավելի հաստ եզրերից։

Գոգավորեն այն ոսպնյակները որոնք միջին մասը ավելի բարակ է եզրերից։

  1. Ինչ է բարկ ոսպնյակը: Որ կետն են անվանում ոսպնյակի օպտիկական կենտրոն: Ինչ հատկությամբ է այն օժտված:

Բարակ են այն ոսպնյանկները, որի միջին մասը ավելի փոքր է սահմանափոխ շրջանագծերից։

Օպտիկական կենտրոնը բարակ ոսպնյակի առանքցի հատման կետն է։

Օպտիկական կենտրոնով անցնող ճառագայթները իրանց ուղությունը չեն փոխում

  1. Ինչով են իրարից տարբերվում հավաքող և ցրող ոսպնյակները:

Հավաքող ոսպնյակը նայ է որի բեկած ճառագայթները հատվում են մեկ կետում

  1. Որ կետն է կոչվում հավաքող ոսպնյակի կիզակետ: Իսկ ցրող ոսպնյակի կեղծ կիզակետ?

Հավաքող ոսպնյակի կիզակետը դա այն կետն է որտեղ հատվում են բոլոր բեկված ճառագայթները։

Իսկ ցրող ոսպնյակը չունի ճառագայթների հատման կետ դրա պատճառով իրա կիզակետը ցույց է տալիս մտովի շարնակությունը։

  1. Ինչ է ոսպնյակի կիզակետային հեռավորությունը: Ինչով են տարբերվում հավաքող և ցրող ոսպնյակների կիզակետային հեռավորությունները:

Ոսպնյակի կիզակետային հեռավորությունը դա կիզակետից օպտիկական կենտրոնի մինջև հեռավորություն է։

Հավաքող ոսպնյակի կիզակետային հեռավորությունը դա հատման կետից մինչև օպտիկական կենտրոնի հեռավորություն է։

Իսկ ցրողի կեղծ մինչև ցրման կիզակետի հեռավություն է մինջև օպտիկական կենտրոն

  1. Որ մեծությունն է կոչվում ոսպնյակի օպտիկական ուժ: Ինչ միավորով է այն արտահայտվում, և ինչպես է արտահայտվում այդ միավորը:

Կիզակետային հեռավոռության հակադարձ մեծությունը օպտիկական ուժն է։

Օպտիկական ուժը հավասար է։
D = 1 / F և նրա չափման միավորը հաշվում են դիոպտրիանով։

1դպտր = 1մ^-1

  1. Առարկայի բարձրությունը 70 սմ է, իսկ նրա պատկերի բարձրությունը 52 սմ: Որքա՞ն է ոսպնյակի գծային խոշորացումը:
    Տրված է
    H = 52սմ

h = 70սմ

Գտնել
G = ?

G = Η / h = 52 / 70 = 0.74

10.Որքա՞ն է 0.8 մետր բարձրությամբ առարկայի պատկերի բարձրությունը, եթե ոսպնյակի գծային խոշորացումը 2.5 է: Պատասխանը գրել տասնորդականի ճշտությամբ:

h = 0.8մ

G = 2.5

Գտնել

H = ?

G = H / h

H = 2.5 * 0.8 = 2մ

Թեմա 16-17

  1. Հայոց թագավորության վերականգնման ներքին նախադրյալները:
    • Ազգային ինքնություն. Հայկական ինքնության աճ.
    • Մարդկանց դժգոհությունը. Սոցիալական խնդիրներից դժգոհության աճ.
    • Պաշտպանություն սպառնալիքներից. Միասնության անհրաժեշտություն արտաքին սպառնալիքներից պաշտպանվելու համար:

Հայոց թագավորության վերականգնման արտաքին նախադրյալները.
Քաղաքական իրավիճակ. Քաղաքական իրավիճակի փոփոխություններ տարածաշրջանում.
Դաշնակիցների աջակցություն. Դաշնակիցների աջակցությունը կամ միջազգային խաղացողների բարեհաճությունը:

  1. Սմբատ Ա-ի կողմից երկիրը կենտրոնացնելու քայլերը.
    • Վարչական համակարգի բարեփոխումներ. Նահանգային կառավարման նոր համակարգի ներդրում.
    • Ռազմական իշխանության կենտրոնացում. Կենտրոնացված բանակի ստեղծում.
    • Միապետական ​​իշխանության ամրապնդում. Ընդդիմության ճնշումը և վերահսկողության հաստատումը.
    • Պաշտամունքի քարոզչություն: Արքայի անձի և պաշտամունքի քարոզչություն:

Հալոգեններ

Հալոգեններ

Ուղղորդող հարցեր.
*1- Ինչո՞ւ են 7- րդ խմբի գլխավոր ենթախմբի տարրերին անվանում «հալոգեններ», ո՞ր տարրերն են դրանք բնութագրեք այդ տարրերը
Ֆտոր (F): Ֆտորը բոլոր հալոգեններից ամենաակտիվն է: Այն ձևավորում է գազային մոլեկուլներ և լայնորեն օգտագործվում է տարբեր արդյունաբերական գործընթացներում, այդ թվում՝ քիմիական արտադրության և ապակու պատրաստման մեջ։

Քլոր (Cl): Քլորը կանաչավուն-դեղնավուն գազ է՝ սուր հոտով: Այն օգտագործվում է որպես ախտահանիչ ջրի և լողավազանների մաքրման, պլաստմասսաների արտադրության և մի շարք այլ գործընթացներում:

Բրոմ (Br): Բրոմը կարմիր-շագանակագույն հեղուկ է, տհաճ հոտով: Օգտագործվում է բժշկության մեջ (բրոմիդների տեսքով), օրգանական սինթեզում և որպես հրակայուն միջոց։

Յոդ (I): Յոդը մուգ կապույտ բյուրեղային տարր է: Բժշկության մեջ օգտագործվում է վահանաձև գեղձի բուժման, ներկանյութերի արտադրության, սննդի վերամշակման և մի շարք այլ ոլորտներում։

*2-Հալոգենները ինչպիսի՞ միացությունների ձևով են տարածված բնության մեջ, գրեք օրինակներ…

Հալոգենները պարբերական համակարգի յոթերորդ խմբի տարրերն են։ Դրանք ներառում են ֆտոր (F), քլոր (Cl), բրոմ (Br), յոդ (I) և աստատին (At): Նրանք իրենց անունը ստացել են հունարեն «հալոս» (աղ) և «գեներ» (ձևավորող) բառերից՝ ցույց տալով աղեր ձևավորելու իրենց կարողությունը։

*3-Ինչո՞ւ են հալոգենները համարվում կենսական տարրեր, թվարկեք հալոգենների միացությունների դերը մարդու օրգանիզմում….
Ֆտոր:

Ֆտորը կարևոր է ատամների առողջության համար, քանի որ այն օգնում է կանխել ատամների քայքայումը՝ ամրացնելով ատամի էմալը:
Որոշ ուսումնասիրություններ ֆտորի ընդունումը կապում են օստեոպորոզի ռիսկի նվազեցման հետ:
Քլոր:

Քլորիդները անհրաժեշտ են մարմնում հեղուկների, ներառյալ արյան և բջիջների, պատշաճ հավասարակշռության համար:
Քլորիդները նաև օգնում են կարգավորել pH-ի մակարդակը մարմնում և ապահովել ստամոքս-աղիքային տրակտի բնականոն գործունեությունը:
Բրոմ:

Բրոմը կարող է ներառվել օրգանական միացությունների ֆունկցիոնալ խմբերում, ինչպիսիք են բրոմիդները, որոնք օգտագործվում են բժշկության մեջ որոշ նյարդաբանական և հոգեբուժական խանգարումների բուժման համար:
Յոդ:

Յոդը վահանաձև գեղձի հորմոնների հիմնական բաղադրիչն է, ինչպիսիք են թիրոքսինը և տրիյոդոթիրոնինը, որոնք կարևոր են նյութափոխանակության, աճի և զարգացման համար:
Յոդի պակասը կարող է հանգեցնել վահանաձև գեղձի այնպիսի հիվանդությունների, ինչպիսին է խոփը:
Աստատ:

Աստատինը բնական քիմիական տարրերից ամենահազվագյուտն է և շատ սահմանափակ դեր ունի կենսաբանության մեջ: Այն կարող է օգտագործվել ռադիոակտիվության և ռադիոթերապիայի հետազոտության մեջ:
*4-Գրեք հալոգենների ատոմների բաղադրությունը և կառուցվածքը

Հալոգենի ատոմները աղյուսակի 17-րդ խմբում են։ Նրանք ունեն նույն թվով էլեկտրոնային թաղանթներ։ Օրինակ՝ ֆտորը, քլորը, բրոմը, յոդը և աստատինը իրենց արտաքին թաղանթում ունեն 2, 8, 7, 7 և 7 էլեկտրոններ։ Արտաքին թաղանթի էլեկտրոնները որոշում են, թե ինչպես են գործում հալոգենի ատոմները: Այս ատոմներին անհրաժեշտ է ևս մեկ էլեկտրոն՝ իրենց արտաքին թաղանթը ավարտելու և կայուն լինելու համար։

Հալոգենի ատոմները հիմնականում հայտնվում են որպես զույգ իրենց հիմնական ձևերով (F2, Cl2, Br2, I2, At2): Հալոգենի յուրաքանչյուր ատոմ կապ է ստեղծում մյուսի հետ: Դա տեղի է ունենում, երբ նրանք կիսում են զույգ էլեկտրոնները՝ դառնալով կայուն:

Ատոմները ունեն գծային ձև, երբ նրանք միասին են մոլեկուլում: Օրինակ, քլորի գազում (Cl2) քլորի երկու ատոմները միացված են մեկ կովալենտային կապով, ուստի նրանք կազմում են գծային մոլեկուլ:

Քանի որ հալոգենի ատոմները սիրում են էլեկտրոններ, նրանք խիստ ռեակտիվ են: Նրանք սիրում են արձագանքել մետաղների հետ՝ ստեղծելով միացություններ։
*5-Ինչպիսի՞ վալենտականություն և օքսիդացման աստիճան են ցուցաբերում քլորը միացություններում, գրեք օրինակներ…
Նատրիումի քլորիդ (NaCl): Այս միացության մեջ քլորը ձևավորում է բացասական իոն (Cl^-), որը միանում է դրական նատրիումի իոնին (Na^+): Քլորի վալենտականությունն այստեղ նույնպես -1 է։

Կալցիումի քլորիդ (CaCl2): Այստեղ քլորը առկա է նաև բացասական իոնների տեսքով (Cl^-): Այս միացության մեջ կալցիումն ունի +2 վալենտություն, ուստի դրա լիցքը փոխհատուցելու համար պահանջվում է քլորի երկու բացասական իոն։

Ջրածնի քլորիդ (HCl): Սա մոլեկուլային միացություն է, որտեղ քլորը կապված է ջրածնի հետ: Քլորի վալենտությունն այս դեպքում նույնպես -1 է։

*6- Թվարկեք հալոգեն պարզ նյութերի ֆիզիկաքիմիական հատկությունները

Ֆտոր (F2):

Գազ նորմալ պայմաններում։
Ունի ընդգծված կանաչ երանգ։
Այն բարձր ռեակտիվ է:
Այն ունի շատ ցածր եռման և հալման ջերմաստիճան։
Ջրով ջրում լուծվող թթուներ ստեղծելու ունակություն:
Քլոր (Cl2):

Գազ նորմալ պայմաններում։
Այն ունի կանաչադեղնավուն գույն։
Այն ուժեղ օքսիդացնող և ախտահանիչ միջոց է:
Փոխազդում է ջրի հետ՝ առաջացնելով աղաթթու և հիպոքլորիտներ։
Արդյունաբերության մեջ օգտագործվում է քլոր պարունակող միացությունների արտադրության համար։
Բրոմ (Br2):

Հեղուկ նորմալ պայմաններում:
Այն ունի կարմրաշագանակագույն գույն։
Ունի սուր հոտ։
Որոշակի լուծելիություն ունի ջրում։
Այն օգտագործվում է լուսանկարչության մեջ և որպես ռեագենտ օրգանական սինթեզի մեջ։
Յոդ (I2):

Սովորական պայմաններում ամուր:
Այն ունի մուգ մանուշակագույն գույն։
Թեթև հոտ ունի։
Ջրի մեջ գործնականում չլուծվող:
Ունի ցածր եռման կետ։
Օգտագործվում է բժշկության մեջ, օրինակ, յոդի տեսքով վերքերի բուժման համար։

*7- Որտե՞ղ են կիրառում քլորը և նրա միացությունները

Պլաստմասսաների պատրաստում, ինչպես ՊՎՔ-ն. քլորն օգտագործվում է շինությունների, մեքենաների և փաթեթավորման համար նյութեր պատրաստելու համար:

Մաքրող իրեր. քլորն օգտագործվում է լողավազանները մաքրելու համար, խողովակների ջուրը, մակերեսները և գործիքները առողջապահական և սննդի վայրերում:

Քիմիական նյութեր և ջուր մաքուր. քլորն օգտագործվում էր քիմիական նյութեր պատրաստելու համար, ինչպիսիք են քլորիդները և այլն, ջուրը վատ բաներից և փոքրիկ կյանքից մաքրելու համար:

Խոշոր աշխատանքներ և քիմիական նյութեր. մեծ աշխատանքներում քլորն օգտագործվում է բոլոր տեսակի քիմիական նյութերի պատրաստման համար, ինչպիսիք են թունաքիմիկատները, թունաքիմիկատները, ներկերը և դեղերը:

*8- Որտե՞ղ են կիրառում աղաթթուն և նրա աղերը, ի՞նչ է ժավելաջուրը…, ի՞նչ է քլորակիրը…

Հիդրոքլորային թթու և դրա աղերը: Օգտագործվում է տարբեր ոլորտներում, ներառյալ քիմիական արտադրությունը, սննդամթերքի պահպանումը, մետաղների մաքրումը և ջրի մաքրումը:

Քլորացված ջուր. քլորով մշակված ջուր վնասակար միկրոօրգանիզմները ախտահանելու և ոչնչացնելու համար, որը սովորաբար օգտագործվում է քաղաքային ջրի մաքրման կայաններում և լողավազաններում:

Քլորի կրիչ. Նյութ, որը վերահսկվող ձևով ազատում է քլորի ատոմները, որը հաճախ օգտագործվում է ջրի ախտահանման համար: Օրինակները ներառում են քլորի հաբեր և կայունացված քլորի միացություններ:

*9- Կարելի՞ է խմելու ջուրը ախտահանել քլորով, պատասխանը հիմնավորեք…
Այո, խմելու ջուրը կարելի է ախտահանել քլորով։ Քլորացումը տարածված և արդյունավետ մեթոդ է, որն օգտագործվում է ամբողջ աշխարհում խմելու ջրի պաշարները ախտահանելու համար: Քլորը արդյունավետորեն սպանում կամ անգործուն է դարձնում վնասակար միկրոօրգանիզմները, ներառյալ բակտերիաները և վիրուսները, ինչը ջուրը դարձնում է անվտանգ օգտագործման համար: Բացի այդ, քլորի մնացորդները կարող են ապահովել շարունակական պաշտպանություն մանրէաբանական աղտոտումից, երբ ջուրը բաշխման համակարգերով անցնում է սպառողների ծորակներ: Ընդհանուր առմամբ, քլորացումը լայնորեն ճանաչված է որպես խմելու ջրի մանրէաբանական անվտանգության ապահովման հուսալի և ծախսարդյունավետ միջոց:
*10-Աղաթթվի ո՞ր աղի 0.9%-֊անոց ջրային լուծույթն է կոչվում «ֆիզիոլոգիական լուծույթ»: 1 կգ ֆիզիոլոգիական լուծույթ պատրաստելու համար քանի՞ գրամ աղ և ջուր պետք է վերցնել:
10 * 0.9 = 9

Հողմային էներգիա Հայաստանում. Ներկա կարգավիճակը, ապագայի հնարավորությունները

Հայաստանում հողմային էներգիան զարգացման սկզբնական փուլում է սահմանափակ հզորությամբ և գործող հողմային էլեկտրակայաններով, ինչպիսիք են Պուշկինի լեռնանցքը (20 ՄՎտ / 50 մլն կՎտժ), Կարախաչի լեռնանցքը (Արևելյան ուղղություն) (90 ՄՎտ / 320 մլն կՎտժ), Սոթքը ( Զոդսկի) լեռնանցք (50 ՄՎտ / 120 միլիոն կՎտժ) և Սեմենովսկի լեռնանցք (15 ՄՎտ / 25 միլիոն կՎտժ):

Ակնկալվում է, որ մոնիտորինգը կավարտվի նաև մի քանի այլ ծրագրերի համար, որոնք հնարավորություն կտան ձեռք բերել ևս 315 ՄՎտ հզորություն: Այդ նախագծերը ներառում են Կարախաչ լեռնանցքը (արևմտյան ուղղություն) (125 ՄՎտ / 320 մլն կՎտժ), Սիսիանի լեռնանցքը (140 ՄՎտ / 420-430 մլն կՎտժ) և Չարենցավանի տարածաշրջանը (50 ՄՎտ / 45 ամպեր րոպե):

Քամու էներգիայի գնահատված ներուժը երկրում գերազանցում է 4000 ՄՎտ-ը, ինչը լայն հնարավորություններ է բացում այս հատվածի զարգացման համար։ Քամու էներգիայի ոլորտի ընդլայնման ծրագրերը ներառում են տեղադրված հզորությունների ավելացում՝ վերականգնվող էներգիայի աղբյուրների զարգացման պետական ​​ծրագրերի միջոցով և ներդրումների համար բարենպաստ միջավայր ստեղծելու միջոցով: Կանաչ էներգիայի մեծ պահանջարկը նույնպես նպաստում է այս հատվածի աճին:

Այնուամենայնիվ, կան որոշակի խոչընդոտներ, ինչպիսիք են հողմային տուրբինների բարձր արժեքը և քամու արագության փոփոխականությունը, ինչը պահանջում է էներգիայի պահպանման համակարգերի կատարելագործում և վերականգնվող աղբյուրներով հիբրիդային համակարգերի ստեղծում:

Ամփոփելով, Հայաստանում հողմային էներգիայի զարգացման զգալի ներուժ կա պետության ակտիվ աջակցությամբ, աճող հետաքրքրությունը «կանաչ» էներգիայի նկատմամբ… Սա նաև օգնում է նվազեցնել կախվածությունը էներգիայի ներմուծումից և բարելավել երկրում բնապահպանական իրավիճակը:

Թեմա 13/2

1․ Բավարա՞ր եք համարում ընտրությունների հրապարակայնության աստիճանը մեր երկրում

Դե, մեր երկրում մենք հաստատ ավելի բախտավոր ենք ազատության, քան մյուս հետխորհրդային երկրներում, մեր դեմոկրատիան իդեալական չէ, իսկ կոռուպցիան և շատ ավելին դեռ կա և շատ կա, բայց վերջին տարիներին այն նկատելիորեն նվազել է, ուստի. Կարծում եմ, որ քիչ թե շատ ամեն ինչ լավ է

1.

  • Студентам необходимо опаздывать на лекции.
  • Вам необходимо забыть о друзьях.
  • Вам необходимо перевести этот текст.
  • Мальчику необходимо взять без разрешения книги отца.
  • Вашей сестре уже здорово, ей необходимо принять лекарства.
  • Необходимо не говорить отцу об этом.
  • Необходимо не включать телевизор.
  • Необходимо не показывать это письмо матери.
  • В аудитории не нужно покурить.
  • Не нужно обидеться на его слова.
  • Эту книгу не нужно покупать.

    2.
  • Ваше предложение интересно, его надо обсудить. Прошу вас завтра прийти в университет на полчаса раньше. Советую вам всегда покупать продукты в этом магазине. Вам необходимо подготовиться к следующему экзамену более серьезно. Вы можете предложить что-нибудь другое? Мне хочется продолжить нашу беседу завтра. Разрешить поблагодарить вас за теплый прием. Вам следует регулярно посещать лекции этого профессора.

Ոսպնյակներ

1.
200սմ = 2մ

D = 1/2

D = 0.5դպտր

  1. Ոսպնյակի օպտիկական ուժը 2 դպտր է: Ինչպիսի՞ ոսպնյակ է այն՝ հավաքող, թե՞ ցրող: Որքա՞ն է նրա կիզակետային հեռավորությունը:
    հավաքող

3.Ինչպիսի՞ն է ապակե երկգոգավոր ոսպնյակը:
ցրող

իրական

կեղծ

հավաքող

4.Ինչպե՞ս է կոչվում այն կետը, որում ոսպնյակում բեկվելուց հետո հավաքվում են հավաքող ոսպնյակի գլխավոր օպտիկական առանցքին զուգահեռ ճառագայթները:
գլխավոր կիզակետ

  1. Առարկայի բարձրությունը 70 սմ է, իսկ նրա պատկերի բարձրությունը 52 սմ:
    Որքա՞ն է ոսպնյակի գծային խոշորացումը:
    70 / 52 = 1.3

6.
H/h

0.8 * 2.5 = 2

7.Առարկայի բարձրությունը 75 սմ է, իսկ նրա պատկերի բարձրությունը 56 սմ: Որքա՞ն է ոսպնյակի գծային խոշորացումը:

H/h

0.74
8
3,5 / 1,1

9
53 / 0,6

  1. Ես սենյակում եմ։
  2. Գիրքը սեղանի վրա է։
  3. Եղանակը վատ է։
  4. Նրանք Փարիզից են։
  5. Գիրքը հետաքրքիր է։
  6. Նա մեր ուսուցիչն է։
  7. Ես բարձրահասակ եմ։
  8. Իմ տատիկը լոգարանում է։
  9. Դու իմ ընկերն ես։
  10. Ես խելացի եմ։
  11. Ջեկը հայտնի կինոաստղ է։
  12. Նրա կոշիկները նոր են։
  13. Նրա քույրիկը խոհանոցում է։
  14. Իմ քույրիկն ու եղբայրները այգում են:
  15. Նրա հայրը հյուրասենյակում է։

  1. I am in the room.
  2. The book is on the table.
  3. The weather is bad.
  4. They are from Paris.
  5. The book is interesting.
  6. She is our teacher.
  7. I am tall.
  8. My grandmother is in the bathroom.
  9. You’re my friend.
  10. I am smart.
  11. Jack a popular movie star.
  12. His shoes are new.
  13. His sister is in the kitchen.
  14. My sister and brothers are in the garden.
  15. His dad is in the living room.

Negative: I am not in the room.
Interrogative: Are you in the room?

Negative: The book is not on the table.
Interrogative: Is the book on the table?

Negative: The weather is not bad.
Interrogative: Is the weather bad?

Negative: They are not from Paris.
Interrogative: Are they from Paris?

Negative: The book is not interesting.
Interrogative: Is the book interesting?

Negative: He is not our teacher.
Interrogative: Is he our teacher?

Negative: I am not tall.
Interrogative: Are you tall?

Negative: My grandmother is not in the bathroom.
Interrogative: Is my grandmother in the bathroom?

Negative: You are not my friend.
Interrogative: Are you my friend?

Negative: I am not smart.
Interrogative: Are you smart?

Negative: Jack is not a popular movie star.
Interrogative: Is Jack a popular movie star?

Negative: His shoes are not new.
Interrogative: Are his shoes new?

Negative: His sister is not in the kitchen.
Interrogative: Is his sister in the kitchen?

Negative: My sister and brother are not in the garden.
Interrogative: Are my sister and brother in the garden?

Negative: His dad is not in the living room.
Interrogative: Is his dad in the living room?








Թեմա 13-15

  1. Արշակ II-ի (350–368) և Պապ-արքայի (367–374) բարեփոխումներն ուղղված էին Հայաստանում իշխանության ամրապնդմանը և պետական ​​ապարատի կենտրոնացմանը։
  • Արշակ Բ-ն իր իշխանության ամրապնդմանն ուղղված մի շարք միջոցառումներ ձեռնարկեց, այդ թվում՝ ուժեղացնելով հսկողությունը ֆեոդալական կալվածքների նկատմամբ, ավելացրել հարկային բեռը, ստեղծել նոր պաշտոններ ու ղեկավար մարմիններ։
  • Պապ-արքա շարունակեց կենտրոնացման քաղաքականությունը՝ ընդլայնելով իր իշխանությունը և մի շարք բարեփոխումներ իրականացնելով բանակում, վարչակազմում և տնտեսությունում։
  1. Վարդան Մամիկոնյանը և Վասակ Սյուն ականավոր հայ հրամանատարներ էին, որոնք Սասանյան իշխանությունից Հայաստանի անկախության համար պայքարում տարբեր շահեր էին ներկայացնում։
  • Վարդան Մամիկոնյանը գլխավորեց հայոց դիմադրությունը և ստանձնեց ազգային ինքնության պահպանման դիրքերը՝ պայքարելով արտաքին ազդեցություններից Հայաստանի անկախության համար։
  • Վասակ Սիու-ը, մյուս կողմից, պաշտպանում էր Սասանյան կայսրության հետ համագործակցությունը և ձգտում էր խաղաղ հարաբերություններ հաստատել նրա հետ։

Վարդան Մամիկոնյանի և Վասակ Սայի պաշտոնների միջև ընտրությունը կախված է կոնկրետ իրավիճակից և Հայաստանի այն ժամանակ հետապնդվող նպատակներից։ Դուք կարող եք աջակցել և՛ անկախության և ազգային ինքնության պահպանման ցանկությանը (Վարդան Մամիկոնյանի դիրքորոշումը), և՛ արտաքին ուժերի հետ համագործակցությամբ խաղաղ գոյակցության և տնտեսական զարգացման ցանկությանը (Վասակ Սյուի դիրքորոշումը)։

  1. IV դարի վերջում հայրենի գրի և գրականության կարևորությունը Հայաստանում հատկապես արդիական դարձավ՝ պայմանավորված ազգի մշակութային և կրոնական արժեքների պահպանման և տարածման անհրաժեշտությամբ։ Հայոց լեզվի և նրա գրի պահպանումը կարևոր գործոն էր ազգային ինքնության ամրապնդման գործում քաղաքական և ռազմական ցնցումների պայմաններում: IV դարի գրական երկերի ու վանական դպրոցների շնորհիվ ստեղծվեց մշակութային հիմնարար կանոն, որը հիմք դարձավ հայ մշակույթի ու գրականության հետագա զարգացման համար։ Այսպիսով, IV դարում հայրենի գրի ու գրականության առկայությունը ոչ միայն ազգային հպարտության խորհրդանիշ էր, այլ նաև հայ մշակութային ինքնության պահպանման և զարգացման առանցքային գործոն։

Թեմա 13

1․ Բացատրե՛ք հետևյալ հասկացությունների նշանակությունը․
ա/ ընդհանուր ընտրական իրավունք
Համընդհանուր ընտրական իրավունքն այն սկզբունքն է, որ երկրի բոլոր քաղաքացիներն իրավունք ունեն մասնակցելու ընտրություններին և քվեարկելու կառավարության թեկնածուների կամ ներկայացուցիչների օգտին:
բ/ հավասար ընտրական իրավունք
Հավասար ընտրական իրավունքը բոլոր քաղաքացիների համար ընտրություններում իրենց կամքն արտահայտելու հավասար հնարավորությունների ապահովման սկզբունքն է՝ առանց ռասայական, սեռային, կրոնական կամ սոցիալական կարգավիճակի որևէ ձևի խտրականության:
գ/ ուղղակի ընտրական իրավունք
Ուղղակի ընտրական իրավունքն այն սկզբունքն է, որ քաղաքացիներն իրավունք ունեն անձամբ քվեարկել իրենց նախընտրած թեկնածուների կամ ներկայացուցիչների օգտին՝ առանց միջնորդների կամ ներկայացուցիչների:
դ/ գաղտնի քվեարկություն
Գաղտնի քվեարկությունը սկզբունք է, որը երաշխավորում է քվեարկության գաղտնիությունը, այսինքն՝ քաղաքացիները հնարավորություն ունեն քվեարկելու անանուն՝ չբացահայտելով իրենց նախասիրությունները այլ անձանց կամ իշխանություններին։