Միրաքյան Դավիթ

1․ Քառակուսու պարագիծը նրա կողմից մեծ է 96 սմ-ով։ Գտե՛ք քառակուսու մակերեսը։4x=x+96

3x=96

x=32

32×32=904

2․ Բրինձը պարունակում է 70 % օսլա, իսկ գարին՝ 60 %։ Որքա՞ն գարի պետք է վերցնել, որպեսզի ստացվի այնքան օսլա, ինչքան ստացվում է 6 կգ բրնձից։

70×6:100=4,2

4,2×100:60=7կգ

3․ Գտե՛ք գումարը.

ա) (–11) + (–2) + 6 + 5 + (–7)=-20+11=-9

բ) 22 + (–14) + (–30) + (–15) + 19=-59+41=-18

գ) 8 + 14 + (–21) + (–36) + (–1)=-58+22=-36

դ) (–33) + 25 + (–40) + (–25) + 80:=-98+1005=7

4․ Համեմատության միջին անդամները 18-ը և 10-ն են։ Որո՞նք կարող են լինել համեմատության եզրային անդամները։ Բերե՛ք օրինակներ:

5․ Ո՞ր թիվը պետք է վերցնել որպես բաժանելի, որպեսզի ցանկացած բաժանարարի դեպքում ստացվի միևնույն քանորդը։

1

6․ Նավակը մի նավակայանից մյուսն է հասել կես ժամում՝ ընթանալով 1200 մ/ր արագությամբ։ Վերադառնալիս նա ծախսել է 20 ր-ով ավելի։ Նավակի արագությունը վերադառնալիս որքանո՞վ է փոքր եղել։

30+1200=36000

36000:50=720

7․ Գտե՛ք արտահայտության արժեքը.

ա) (35 – 17) – 20,=-2 դ) (29 – 64) + 23=-12 է) (–39 –21) + 11=49

բ) (–43 – 14) – 32=3 ե) (–30 – 21) + 56=47 ը) (16 – 33) – 50=33

գ) (–74 + 27) – 15=-32 զ) (81 – 45) – 60=-24 թ) (–18 + 6) – 39=51

1.Բացատրի՛ր հետևյալ բառերը՝ 

Արտ-Մշակելի հող՝ որտեղ ցանում են ընդեղեններ, բոց- Այրվող նյութից բարձրացող հրեղեն գոյացություն, խորխոլել-Ճաքճքել, ծղոտ-. Բույսերի՝ հատկապես հացահատիկային բույսերի ցողունը, քառաշար- Չորս շարք կազմող, չորս շարքով դասավորված:, հասկ, սաթ, բոռ, պիծակ, քիստ-Հացազգի բույսերի հասկերի ամեն մի հատիկի գլխին աճող բարակ փշանման կարծր մազիկ, փայլակ- Կայծակի արձակած լույսը, դեղձանիկ-Սերինոսազգիների ընտանիքին պատկանող փոքրիկ երգեցիկ թռչուն, հնձե-Հացաբույսերը մանգաղով՝ գերանդիով՝ հնձիչով ևն քաղել, մանգաղ-Գյուղատնտեսական ձեռքի գործիք՝ կորացրած սուր բերանով և կարճ կոթով՝ խոտ և հացաբույսեր հնձելու համար: 

2.Ի՞նչ գույն ես տեսնում, երբ կարդում ես բանաստեղծությունը, հատկապես ո՞ր բառերն ու արտահայտություններն են այդ տպավորությունը ստեղծում։Ես տեսնում եմ դեղին և կանաչ, որովհետև դեղինը գույնը նշանակում է արև և ոսկի իսկ կանաչը բնության հետ

Աշխարհագրություն

Տավուշի մարզի ռելիեֆային քարտեզ

Տավուշի մարզը գտնվում է Հայաստանի հյուսիսարևելյան հատվածում։ Ընդգրկում է Իջևանի, Տավուշի (նախկինում՝ Շամշադին), Նոյեմբերյանի, Դիլիջանի տարածաշրջանները և 5 քաղաքներ՝ Իջևան, Նոյեմբերյան, Բերդ, Դիլիջան և Այրում։

Մարզը սահմանակից է Վրաստանին, հյուսիսում և արևելքում՝ Ադրբեջանին։ Հայաստանի պետական սահմանից մարզին բաժին է ընկնում 400 կմ հատված, որից 352-ը՝ Ադրբեջանի հետ։ Մարզի կենտրոնով դեպի հյուսիս-արևելք հոսում է Աղստև գետը։ Ամենացածր կետը գտնվում է Դեբեդավան գյուղի մոտ (380 մ), ամենաբարձր կետը՝ Միափորի լեռնաշղթայի Մուրղուզ լեռն է (2993 մ)։ Հայաստանի Տավուշի մարզը տարածվում է Փոքր Կովկասի լեռնաշղթաների արտաքին շարի վրա (Վիրահայոց, Գուգարաց և Միափորի լեռներ)։ Գտնվում է Հայաստանի չափավոր խոնավ տարածաշրջանում։

Արևափայլքի տարեկան տևողությունը 1900-2000 ժամ է։

Ամառները լինում են տաք, ձմեռները՝ մեղմ։ Գետերը պատկանում են Կասպից ծովի (Կուր գետի) ավազանին և սնվում են հալոցքային, ստորերկրյա և անձրևային ջրերից։

Գտնվում է Երևանից 137 կմ հեռավորության վրա։

Բնակչություն

Կիրանց վանքՏավուշի բերդԱղստև գետ

Մարզը զբաղեցնում է ՀՀ տարածքի 9.1 %-ը, 1 քառ. կմ-ի վրա ապրում է 50 մարդ։ Բնակչության զգալի մասը բնիկ տավուշցիներ են. կան նաև Արցախից և Գարդմանքից տեղափոխվածների (տարահանվածների) սերունդներ։ Օրինակ, 17-19-րդ դարերում հայության զգալի քանակի ներհոսք է եղել Արցախից դեպի Տավուշ։ Տեղափոխվածները կամ հիմնում էին նոր գյուղեր կամ էլ վերականգնում նախկինում լքված կամ ավերված հայկական բնակավայրերը։

Տավուշի մարզի բնակչությունը կազմում է հանրապետության բնակչության ընդհանուր թվաքանակի 4.2 %-ը։ Բնակչության 62.3 %-ը ապրում է գյուղական վայրերում։ Մարզը հանրապետության վառ արտահայտված գյուղատնտեսական շրջաններից է։ ՀՀ Տավուշի մարզկենտրոնը Իջևան քաղաքն է (մինչև 1919 թվականը՝ Քարվանսարա), որի բնակչությունը 2003 թվականի հունվարի 1-ի դրությամբ կազմել է 20.3 հազ. բնակիչ։

Բնակավայրեր

Տավուշի մարզը ներառում է Մեծ Հայքի 3 աշխարհների գավառներ ու գավառամասեր։ Մարզի տարածքի հյուսիսային մասը (Նոյեմբերյանի տարածաշրջան) հիմնականում համապատասխանում է Գուգարքի Կողբափոր, կենտրոնական և արևմտյան մասերը (Իջևանի տարածաշրջան)՝ Կայեն և Կանգարք գավառներին։ Հարավային մասը (Դիլիջանի տարածաշրջան) մտել է Այրարատ աշխարհի Վարաժնունիք գավառի մեջ, իսկ արևելյան մասերի (Բերդի տարածաշրջան) բնակավայրերն ու հնավայրերը հիշատակվում են Ուտիք աշխարհի Աղվե և Տուչքատակ գավառներում։

Մարզի Դիտավան գյուղում Հայաստան համահայկական հիմնադրամն իր Արգենտինայի տեղական մարմնի միջոցով իրականացրել է չորս կարևորագույն ենթակառուցվածքային ծրագիր։ Շնորհիվ այդ ծրագրերի՝ գյուղն այսօր ունի գազ, խմելու ջուր, նորակառույց դպրոց և համայնքային կենտրոն։

2016 թվականին՝ ապրիլյան քառօրյա պատերազմից հետո, Հայաստանի մանուկներ բարեգործական հիմնադրամի ջանքերով Կոթի և Այգեհովիտ սահմանամերձ համայնքներում բացվեցին ՔՈԱՖ ՍՄԱՐԹ ապահով սենյակներ։ Սրանք կրթական սրահներ են, որոնք կարող են պետք եղած դեպքում ծառայել նաև որպես ապաստարան սահմանամերձ գյուղերի բնակիչների համար։ ՍՄԱՐԹ ապահով սենյակները կարող են միաժամանակ տեղավորել մինչև 200 բնակչի, ունեն ջրի, սննդի պաշարներ, լրացուցիչ էներգիայի գեներատոր, սանհանգույց և օդափոխության համակարգ^[1]։

Տնտեսություն

Ողջ հյուսիսարևելյան հատվածի վարչական, արդյունաբերական, կրթամշակութային կենտրոնն է և տրանսպորտային հանգույցը։ Քաղաքի արդյունաբերության հիմնական ուղղությունը մշակող արդյունաբերությունն է (մասնավորապես՝ փայտամշակումը, մետաղամշակումը, սննդամթերքի, հանքային ջրի և գինու արտադրությունները)։ Իջևան քաղաքը հայտնի է նաև գորգագործությամբ։

Մարդկային ներուժի զարգացման ինդեքս

Ստորև ներկայացված է Մարդկային ներուժի զարգացման ինդեքսի փոփոխությունը ըստ տարիների ^[2]։ Այն իրենից ներկայացնում է մարզի կրթական մակարդակի, կյանքի սպասվող տևողության և մեկ անձին ընկնող տարեկանի եկամուտների համախառն ցուցանիշ։

Տարի	1990	1995	2000	2005	2010	2015	2017
Ցուցանիշ	0.611	0.583	0.626	0.677	0.719	0.73	0.734

Բնապահպանություն

Պարզ լիճ

Բնական լիճը՝ Դիլիջանի մոտ գտնվող Պարզ լիճն է։ 1970-1980 թթ կառուցվել են Խնձորուտի, Հախումի, Տավուշի, Այգեձորի, Ջողազի և Քոլագրի ջրամբարները։ Մարզի բնությունը գեղատեսիլ է։ Ընդհանուր մակերեսի 51%-ը զբաղեցնում են խառն անտառները, որոնք աչքի են ընկնում բուսական և կենդանական աշխարհի բազմազանությամբ, բնական ժառանգության անզուգական հուշարձաններով։ Բնության նախաստեղծ վիճակի պահպանության, առավել հարստացման և տեղական պայմաններում նոր տեսակների ստացման նպատակով Աղստևի ավազանում ստեղծված են Դիլիջանի պետական արգելոցը և Իջևանի անտառային այգին՝ (դենդրոպարկը)։

Տուրիզմ

Սրանոց կամուրջ

Մարզի և հատկապես Աղստևի հովտի բնակլիմայական պայմանները (մեղմ կլիմա, թթվածնով հարուստ լեռնային մաքուր օդ, հանքային բուժիչ ջրեր, անտառներ, դեղաբույսերով հարուստ լեռնաշխարհ) չափազանց նպաստավոր են բնակչության հանգստի կազմակերպման, առողջության վերականգման և միջազգային տուրիզմի ծավալման համար։

Հայաստանի Տավուշի մարզի տարածքը չափազանց հարուստ է պատմամշակութային կառույցներով՝ վանքային համալիրներ, բերդեր, խաչքարեր, կամուրջներ, դամբարաններ, հուշակոթողներ, հուշաղբյուրներ։ Հատկանշական են Գոշավանքը, Հաղարծնի ու Մակարավանքի համալիրները, Տավուշի բերդը և այլն։ Հայտնի են նաև Ջուխտակ վանքերը, Մաթոսավանքը, Առաքելոց եկեղեցին, Ոսկեպարի Սուրբ Աստվածածին եկեղեցին, Սրանոց կամուրջը, Մորո Ձորո վանքը, Լաստիվերի անապատը, Գոշի լիճը և այլն։

300.  Ընդգծված նախադասությունը (հեղինակի խոսքը) գրի´ր՝

ա) ուրիշի ուղղակի խոսքից  առաջ,
բ) ուրիշի ուղղակի խոսքից  հետո:

-Քեզ հետ խաղալ չեմ կարող,-պատասխանեց  աղվեսը,- ես ընտելացած չեմ:

-Քեզ հետ խաղալ չեմ կարող, ես ընտելացած չեմ,-պատասխանեց  աղվեսը

Պատասխանեց  աղվեսը,-քեզ հետ խաղալ չեմ կարող, ես ընտելացած չեմ   

-Վարվելակարգը թույլ չի տալիս միապետի ներկայությամբ հորանջել,- ասաց թագավորը, -քեզ արգելում եմ հորանջել:

Ասաց թագավորը, վարվելակարգը թույլ չի տալիս միապետի ներկայությամբ հորանջել, քեզ արգելում եմ հորանջել։

-Վարվելակարգը թույլ չի տալիս միապետի ներկայությամբ հորանջել, քեզ արգելում եմ հորանջել,- ասաց թագավորը

305.Քո հանգստյան կամ արձակուրդային օրերի մասին  պատմի´ր (կրկնվող բաներից ո՞րն ես շատ սի­րում, ի՞նչն է ձանձրացնում  կամ հոգնեցնու մ, այն օրերի մասին րնդհանրապես ի՞նչ ես մտածում և դրանց նկատամամբ ի՞նչ վերաբերմունք ունես):

Համակարգիչ և եկեղեցի ամենօր  ամենիչ:

308. Երկու խմբի գոյականները նախ վանկատի´ր, հետո դրանց հոգնակին կազմի´ր և օրինաչափությունը բացատրի´ր:

Օրինակ՝ ար -կըղ նը – կար,

արկղ — արկղեր, նկար — նկարներ:

Ա. Վագր-վագրեր, մանր-մանրեր, աստղ-աստղեր, սանր-սանրեր, ծանր-ծանր-ծանրեր, անգղ-անգղեր, կայսր-կայսրեր, զեբր-զեբրեր:

Բ. Խրճիթ-խրճիթներ, ձկնիկ-ձկնիկներ, դպրոց-դպրոցներ, գրիչ-գրիչներ, կռիվ-կռիվներ, գլուխ-գլուխներ, տղա-տղաներ, կրակ-կրակներ:

1․ Կատարի՛ր թվերի կլորացում․

145,6=146    3,67=3,7  3,65=3,7    24,6=25   25,6=26      756,48=756,5   755,48=755,50
56,81=56,9    56,9=57     11, 54=11,5  21,54=21,5     77,5=78   77,22=77,2  87,625=87,6   1245,5678=1245,6     254,459=254,5

2․ Տասնորդական կոտորակը գրե՛ք սովորական կոտորակի տեսքով.

ա) 3,87,=3,87/100     գ) 137,56=137,56/100     ե) 1,001=1,1/1000    է) 3,5978=3,5978/10000

բ) 16,99,=16,99/100     դ) 0,003,=0,3/10      զ) 37,1=37,1/10         ը) 74,0938=74,0938/10000

3․ Կատարե՛ք գումարում.

ա)(–1,2) + (–3,4)=-4,6 գ) (–0,37) + (–6,23)=-6,60 ե) (–1,001) + (–2,456)=-3,457

բ) (–8,75) + (–1,25),=-10 դ) (–4,38) + (–2,04),=-6,42 զ) (–18,203) + (–0,411)=-18,614

4․ Համեմատե՛ք կոտորակները.

ա) 3,853 < 2,64 , դ) 15,899 < 14,9 , ե) 78832,91 > 78732,91 ,

բ) 72,93 < 73,851 , գ) 0,382 < 0,45 , զ) 663,0001 < 663,0002 ։

5․Կատարի՛ր բաժանում․

ա) 1000 ։ 0,25=4000    դ) 1295 ։ 0,37=3500         է) 888 : 0,37=2400

բ) 169 ։ 1,3=130       ե) 276 ։ 2,3=120          ը) 302 : 0,2=1510

գ) 7920 ։ 3,6=2200       զ) 10572 ։ 8,81=1200         թ) 4451 : 44,51=120

6․ AB հատվածը C կետով բաժանվում է AC և CB երկու հատվածների։ CB հատվածի երկարությունը AC հատվածի երկարության 2/3-ն է։ Գտե՛ք AB հատվածի երկարությունը, եթե CB հատվածի երկարությունը 24 սմ է։

24:3=8

8×2=16

16 24

1. Կատարե՛ք գումարում.
   ա) 12,60 + 25,14=37,74 բ) 91,02 + 32,17=123,19 գ) 3,625 +0,782=14,100 ,դ) 21,22 + 153,01=174,23  ե) 98,10 + 2,36=100,47  զ) 3,45 +9,55=13,000
2. Կատարե՛ք հանում.
   ա) 3,56 – 2,14=1,42 , գ) 111,782 – 65,327=46,455 , ե) 0,625 – 0,100=0,525 ,բ) 81,22 – 53,12=28,10 դ) 17,100 – 8,256=8,744 , զ) 7,35 – 6,35=1,0
3. Համեմատե՛ք կոտորակները.
   ա) –6,73 > –6,81, գ) –11,2 > –11,21, ե) –0,38 > –1,001,բ) –0,432 > –1,431, դ) –3,756 > –3,706, զ) –5,555 < –4,999
4. Կոտորակները դասավորե՛ք աճման կարգով.
   60,325 , 11,2 , 28,43 , 60,32 , 11,56 , 3291,83 , 5,6

5,6, 11,2, 11,56, 28,43, 60,32,5, 3291,83

• Չորս պատճենահանող մեքենա չորս րոպեում պատճենահանում է 320 էջ։ Քանի՞ րոպեում 5 այդպիսի մեքենաներ կպատճենահանեն 500 էջ։

8×5=40

500:40=12,5

• Կատարե՛ք հանում.
  ա) 1,037 – 1,000=0,037 , գ) 8,002 – 8,000=0,002 , ե) 107,03 – 56,00=51,03
  բ) 3,263 – 2,000=1,263 , դ) 11,397 – 9,000=2,397 ,զ) 34,56 – 29,00=5,56
• Կոտորակները դասավորե՛ք նվազման կարգով.
  60,325 , 11,2 , 28,43 , 60,32 , 11,56 , 3291,83 , 5,6
• 3291,83, 60,325, 60,32, 28,43, 11,56, 11,2, 5,6
• Արտահայտե՛ք մետրերով:
  ա) 100սմ      բ) 320 սմ        գ)10դմ       դ)65դմ

1մ,3,20,մ,1մ,6,5մ

Առաջադրանքներ 

1. Կատարե՛ք գումարում.
   ա) 3,56 + 2,14=5,70 ;  բ) 1,25 + 14,12=15,37  գ) 11,782 +65,327=77,109 դ) 17,1 + 8,206=25,306, ե) 0,62 +0,4=1.02 զ) 9,15 + 72,35=81,50 է) 0,3 + (–1,801)=1.501   ը) 11,2 — 10,21=0.99  թ) –0,7+( –2,7)=-3.4    ժ)

–3,25+2,51=-0,74 ժա) 6,25 — 2,31=3.94     ժբ) 31,2- 22,51=8,69

• Համեմատե՛ք կոտորակները
  ա) –3,25 < 2,51, բ) –0,6 > –1,6, գ) 101,2 < 101,21, դ) 34,06 < 34,016, ե) 0,3 > –1,801,  զ) 8,155 < 8,1549
• Աստղանիշի փոխարեն տեղադրե՛ք  այնպիսի թիվ, որ անհավասարությունը ճիշտ լինի.
  ա) 7,01 < 7,2 , բ) 99,2 > 90,9 , գ) 55,22< 55,44 , դ) 3,085 < 3,185
• Կոտորակները դասավորե՛ք աճման կարգով.
  0,325 ;  10,21;  23,53;  30,2 ; 10,56;  451,009 ;  1,6:

0,325, 1,6, 10,21, 10,56, 23,53, 30,2, 451,009

• Կատարե՛ք գումարում.
  ա) 11,5 + 32,1=43,6

գ) 21,72 -52,21=73,93

ե) 0,12 +13,1=13,22

բ) 63,207 — 26,103=37,104

դ) 171,9 + 6,01=177,91

զ) 77,54 — 23,12=54,42

• Համեմատե՛ք կոտորակները.
  ա) –4,6 < 4,6, գ) 1,22 < 1,213, ե) 3,8 > –3,801,
  բ) 0,4 > 0,36, դ) 3,07 < 3,08, զ) 142,109 > 125,256
• Աստղանիշի փոխարեն տեղադրե՛ք  այնպիսի թիվ, որ անհավասարությունը ճիշտ լինի.
  ա) 8,52 < 8,62 , բ) 12,9 > 11,9 , գ) 35,64< 35,94 , դ) 37,59>37,58
• Կոտորակները դասավորե՛ք նվազման կարգով.
  0,115 ;  110,01;  53,91;  3,12 ; 44,58;  11,9 ;  1124,9

1124,9, 110,01, 53,91, 44,58, 11,9, 0,115 

1. Կատարե՛ք բաժանում.
   ա) 9,56 ։ 2=4,78    դ) 1,4 ։ 7=0,2     բ) 16,064 ։ 4=0,016
   ե) 20,25 ։ 45=0,45   գ) 121,121 ։ 11=11,11
2. Հետևյալ թվերը դասավորե՛ք աճման կարգով.
   20-ի 7 %-ը=1,4   15-ի 8 %-ը=1,875   90-ի 3 %-=1,8   100-ի 5 %-ը=5

1,4 , 1,8, 1,875  , 5

• Համեմատե՛ք կոտորակները.
  ա) –6,73 > –6,81; գ) –11,2 > –11,21; ե) –0,38 > –1,001;  բ) –0,432 > –1,431; դ) –3,756 < –3,706; զ) –5,555 < –4,999։
• Ինչքանո՞վ է 27 մ 38 սմ-ը մեծ 13,81 սմ‐ից։

27,38-13,81=13,57

• 50 կգ կարմիր ներկն արժե 75000 դրամ, իսկ 85 կգ սպիտակ ներկը՝ 123250 դրամ։ Ո՞ր ներկի գինն է ավելի բարձր։

75000:50=1500

123250:85=1450

• Կատարե՛ք բաժանում.
  ա) 8,368 ։ 2=4,184    դ) 10,5 ։ 7=1,5     բ) 17,024 ։ 4=4,31
  ե) 6,25 ։ 125=0,05  գ) 0,0225 ։ 15=0,0015   զ) 10,08 ։ 24=0,42
• Ինքնաշխատ հաստոցներից մեկը 720 մանրակ է պատրաստում 6 ժամում, իսկ մյուսը` 12 ժամում: Քանի՞ ժամում հաստոցներն այդ նույն քանակով մանրակներ կպատրաստեն` աշխատելով միաժա­մանակ:

720:6=120

720:12=60

60+120=180

720:180=4

• 50 թիվը նախ մեծացրել են 25 %-ով, ապա ստացված թիվը փոքրացրելեն 20 %-ով։ Ինչպիսի՞ թիվ է ստացվել` 50-ից մե՞ծ, թե՞ փոքր։

50×25:100=12,5

50+12,5=62,5

62,5×20:100=12,5

• Կատարե՛ք բազմապատկում.
  ա) 7,31 ⋅ 2,06=15,0586     բ) 20,02 ⋅ (–11,99)=-240,0398      գ) 0,1 ⋅ 4,767=0,4767 ,դ) (–34,8) ⋅ (–0,348)=+12,1104   ե) (–5,32) ⋅ (–2,2)= +11,704      զ) 12,12 ⋅ 10,01=121,3212
• Գնացքն ամբողջ ճանապարհի 3/4-ն անցնում է 6 ժամում։ Ինչքա՞ն ժամանակում այն կանցնի ամբողջ ճանապարհը։

1/4×6:3/4=2

6+2=8

Ընտրե՛ք ճիշտ տարբերակները:

1. Ջերմաստիճանը որոշելու սանդղակներ են՝
   ա) (Ցելսիուսի) բ) Ֆարենհայտի գ) (Կելվինի) դ) Ջոուլի
2. Ջերմային ընդարձակման ժամանակ մարմնի զանգվածը՝
   ա) (մեծանում է) բ) փոքրանում է գ) չի փոխվում
3. Նյութի գազային վիճակից հեղուկ վիճակի անցումը կոչվում է՝
   ա) պնդացում բ) (խտացում) գ) հալում
4. Երբ երկու միմյանց հետ հպվող կամ շփվող մարմիններ էլեկտրականանում են, նրանք ձեռք են բերում՝
   ա) միեւնույն նշանի լիցքեր բ) (տարբեր նշանի լիցքեր)
5. Կայծակի ժամանակ ճիշտ է՝
   ա) պառկելը
   բ) կանգնելը
   գ) (ոտքերն իրար մոտ պահած կքանստելը)
6. Ուժեղ տաքացման ժամանակ մագնիսները՝
   ա) (կորցնում են իրենց մագնիսական հատկությունները)
   բ) ուժեղացնում են իրենց մագնիսական հատկությունները
   Լրացրե՛ք նախադասությունները:
7. Մարմնի տաք կամ սառը լինելը որոշվում է նրա ջերմություներով :
8. Ջերմաստիճանը չափում են ցելսիուս ։
9. Նյութի անցումը հեղուկ վիճակից գազային վիճակի կոչվում է գազավորվում: 4. Այն ջերմաստիճանը, որի դեպքում հեղուկը եռում է, կոչվում է եռանալ ։ 5. Էլեկտրական հոսանքի շարժումն է։
   Ո՞ր պնդումներն են ճիշտ:
10. Հալումը նյութի անցումն է պինդ վիճակից հեղուկ վիճակի։ճիշտ է
11. Պնդացումը նյութի անցումն է հեղուկ վիճակից պինդ վիճակի։ճիշտ է
12. Հեղուկի եռման ջերմաստիճանը կախված չէ մթնոլորտային ճնշման
    մեծությունից։Ոչ
13. Վտանգավոր չէ, երբ փորձերը կատարվում են գրպանի լապտերի
    մարտկոցներով։Ոչ

Առաջադրանքներ

1․ Տասնորդական կոտորակը գրե՛ք սովորական կոտորակի տեսքով.
ա) 3,87/=387/100  բ) 137,56=13756/100  գ) 1,001=1001/1000   դ) 3,5978=35978/10000։

2․Տասնորդական կոտորակը ներկայացրեք դիրքային գրառմամբ․
3/10=0,3 14/100=0,14 25/1000=0,025 158/10=15,8  259/100=2,59 26/10=2,6 582/100=5,82, 3/1000=0,003,4/100=0,04, 12/100=0,12, 1/10000=0,00001, 14/1000=0,0,0014,  269/10=26,2

3. Գրե՛ք տվյալ կոտորակին հավասար տասնորդական կոտորակ.
1/5=10/50  2/25=20/250  4/20=40/200 2/50=20/500 1/4=10/40  201/200=2010/2000 150/250=1500/2500

4․ Անվանե՛ք տասնորդական կոտորակի բոլոր կարգերը /ներկայացրու վերը նշված աղյուսակի տեսքով/.
ա) 456,23,  դ) 10,656,    է) 0,69344,
բ) 1,456,      ե) 31,7452,   ը) 1245,38,
գ) 0,8921,  զ) 204,3005, թ) 7632,56472։

	Տասնավորներ	Միավորներ,	Տասնորդականներ	Հարյուրերորդականներ	Հազարերորդականներ
25,574	2	5	5	7	4
13,827	1	3	8	2	7
48,65	4	8	6	5
3,9		3	9

5․ Դուրս գրեք  տասնորդական կոտորակները.
(32/10),  11/25, 3/4, (562/100), 4/15,   10/3, (1/10),  2/5, 11/25, (3/1000), 42/15,   -1001/3։

6․ Գրե՛ք տվյալ կոտորակին հավասար տասնորդական կոտորակ.
5/10=0,5  221/100=2,21  7420/10000,0,7420 61/1000=0,061  1/50, 80/400:

7. Տասնորդական կոտորակը ներկայացրեք դիրքային գրառմամբ․
56/10=5,6 84/100=0,84 125/1000=0,125 189/10=18,9  2/100=0,02 26/10=2,6 520/100=5,20 31/1000=0,031 430/100=4,30 122/100=1,22 11/10000=0,0011 14/1000=0,014 269/10=26,9

8. 78 զբոսաշրջիկների համար նախապատրաստված էին վեցտեղա­նոց և չորստեղանոց նավակներ։ Յուրաքանչյուր չափի քանի՞ նա­վակ կար, եթե բոլոր զբոսաշրջիկները տեղավորվեցին 15 նավա­կում, և բոլոր տեղերը զբաղեցվեցին։

Առաջադրանքներ

1. Բազմապատկիր տրված թվերը 10-ով, 100-ով  և 1000-ով`
   3,14×10=31.4

3,14×100=314

3,14×1000=3140

   4,657×10=46.57

4,657×100=465,7

4,657×1000=4657

      9,456×10=94,56

9,456×100=945,6

9,456×1000=9456

    124,8×10=1248

124,8×100=12480

124,8×1000=124800

    147,1 

     145,678×10=1456,78

145,678×100=14567,8

145,678×1000=145678

• ա․ Հաշվիր քառակուսու մակերեսը և պարագիծը, եթե նրա մի կողմը 8սմ ։8×4=32

8×8=64
բ․  Գտիր քառակուսու կողմը, եթե նրա պարագիծը 64սմ   է։

64:4=16

3. Բազմապատկիր
32,1•3=96,3        1,14•11=125,4     25,7•35=899,5       254,6•3=763,8     45,78•2=915,6       6,25•5=312,5
9,78•7=684,6     5,14•4=205,6       9,56•6=573,6     963,1•3=2889,3      25 ,4•11=279,4        597,45•8=47796,0
364,78•2=7295,6  24,154•3=7246,2    25,7•81=2081,7    12,4•61=756,4       253,11•51=129086,1      4,6•21=96,6

4. Քաղաքների միջև ընկած հեռավորությոը  240 կմ է։Իրար ընդառաջ երկու քաղաքներից միառժամանակ դուրս եկան բեռնատար ու մարդատար ավտոմեքենաները։ Բեռնատարը շարժվում է 60կմ/ժ արագությամբ, իսկ մարդատար մեքենան 80կմ/ժ արագությամբ։ Քանի՞ ժամ հետո մեքենաները հանդիպեցին։

60+80=140

240:140=1.7